UNIT 8 KONSEP ASAS PANGKALAN DATA

8.1 Definisi Sistem Pangkalan Data

Sebelum membincangkan Sistem Pangkalan Data dengan lebih mendalam, Kita perlu tahu membezakan antara data dan maklumat.

Data ialah fakta mengenai sesuatu benda, orang, entity, kejadian dan seumpamanya yang boleh direkodkan.

Maklumat pula ialah data yang telah diproses dan disusun atur ke dalam bentuk yang boleh digunakan untuk membuat keputusan.

Pangkalan data dapat didefinisikan sebagai sekumpulan data atau maklumat yang mempunyai hubungan secara logik diantara satu sama lain. lanya bertujuan untuk mengurangkan bilangan data lewah.

Data lewah berlaku apabila data yang sama muncul dalam beberapa fail yang berbeza. Data lewah akan mengakibatkan kesamaran di mana mungkin terdapat data yang sama tetapi menggunakan nama yang berlainan.

Sistem Pangkalan Data ialah sistem penyimpanan rekod berkomputer iaitu satu sistem yang boleh mengemas kini maklumat dan memberi maklumat tertentu apabila diminta. Sistem Pangkalan Data dibina oleh pangkalan data dan perisian yang mengendalikan pangkalan data tersebut.

Secara umumnya, sistem pangkalan data terbahagi kepada 2 iaitu:

i. Sistem pangkalan data terpusat

Sistem pangkalan data terpusat bermaksud terdapat hanya satu pangkalan data sahaja

dimana semua data disimpan pada satu tempat. DBMS diletakkan dalam satu komputer

perumah yang memuatkan pangkalan data. Contoh penggunaan sistem pangkalan data

terpusat ialah di pasaraya, perpustakaan, tempahan tiket kapal terbang dan lain-lain

ii. Sistem pangkalan data teragih

Sebuah pangkalan data logikal yang diagihkan kepada beberapa komputer pada lokasi yang

berlainan tetapi bekerja secara terpadu. Contoh penggunaan sistem pangkalan data teragih

ialah syarikat insurans multinasional.

Ciri Pangkalan Data

i) Pangkalan data ialah sekumpulan data yang logikal dimana data adalah berkaitan antara satu sama lain.

ii) Pangkalan Data direkabentuk, dicipta dan dilengkapkan dengan data bagi memenuhi kegunaan pengguna tertentu.

iii) Pangkalan data adalah mengambarkan maklumat didalam dunia sebenar yang boleh juga dinamakan sebagai “miniworld”.

Saiz Pangkalan Data

i) Pangkalan Data boleh dibina dalam bentuk yang ringkas seperti senarai nama dan alamat.

ii) Pangkalan Data boleh juga dibina dalam bentuk yang kompleks seperti pangkalan data cukai pendapatan dan jabatan imegresen.

Komponen Pangkalan Data

Sistem pangkalan data terdiri daripada 5 komponen penting iaitu perkakasan, perisian, data, tatacara dan pengguna

a) Data

Perkataan data merangkumi fakta yang disimpan di dalam pangkalan data. Ini kerana data adalah fakta mentah daripada maklumat di mana ia dihasilkan dan penentuan di mana data di masukkan ke pangkalan data dan bagaimana dihasilkan data untuk mengendalikan dalam menghubungkan maklumat pekerjaan pereka pangkalan data.

b) Perkakasan

Ditakrifkan kepada semua alatan elektronik yang dipasang pada papan litar tercetak dan membentuk kad. Ia boleh dilihat secara fizikal. Sistem pangkalan data selalunya boleh di kenali pada perkakasan seperti sebuah komputer mikro, komputer kerangka utama dan ada pula yang memerlukan rangkaian luas dalam persekitaran pelayan-pelayan.

Kemajuan teknologi komputer memberikan kesan terus kepada kemampuan suatu sistem pangkalan data. Umumnya sistem pangkalan data memerlukan ruang memori dan storan yang besar untuk menampung jumlah yang banyak. Ia juga memerlukan komputer dengan kuasa pemprosesan yang tinggi bagi mengendalikan urus niaga serentak dalam masa yang singkat.

c) Perisian

Komponen perisian terdiri daripada :

i. DBMS iaitu perisian pengurusan pangkalan data.

DBMS merupakan sistem perisian yang menyediakan beberapa perkhidmatan kepada pengguna dan aturcara penggunaan berkaitan dengan pengurusan pangkalan data.

ii. Perisian penggunaan

Perisian penggunaan merupakan atur cara yang ditulis oleh pengatur cara penggunaan bagi menyelesaikan satu-satu masalah. Biasanya ia ditulis dalam bahasa peringkat tinggi seperti C atau COBOL, SQL, Oracle Corporation’s Oracle dan IBM’s DB2.

iii. Perisian sistem kendalian

Perisian sistem kendalian adalah penting bagi menyokong DBMS dan membekalkan antara muka pengguna yang serasi. Kejayaan sistem pangkalan data bergantung kepada komunikasi yang licin di antara DBMS dan sistem kendalian. Jika sistem pangkalan data dalam persekitaran rangkaian digunakan, perisian rangkaian juga menjadi sebahagian daripada komponen sistem pangkalan data bagi menyokong pemindahan data dan komunikasi dalam rangkaian.

Contoh perisian sistem kendalian ialah disk operating system (DOS), OS/2 dan Windows 2000, diguna pakai oleh mikrokomputer; UNIX dan VMS diguna pakai oleh minikomputer; dan MVS diguna pakai oleh komputer kerangka utama IBM .

d) Tatacara

Adalah suatu arahan dan peraturan yang ditadbirkan dalam mereka dan menggunakan sistem. Tatacara amat penting dalam sesebuah syarikat kerana ia boleh menguatkuasakan piawaian di mana menghubungkan perniagaan diantara pelanggan dan organasasi. Tatacara juga digunakan dalam meneliti sesebuah organasasi dan mengaudit data melalui pangkalan data dan maklumat dijanakan kepada pengguna melalui data.

e) Pengguna

Pengguna boleh dibahagikan kepada pengguna akhir biasa, pengguna akhir atasan pengaturcara, juruanalisis sistem dan pentadbir pangkalan data.

i) Pengguna akhir biasa

Tidak mengetahui mengenai pelaksanaan sesuatu sistem, pengguna berinteraksi berdasarkan pertanyaan oleh sistem.

Contoh: Pengguna mesin ATM

ii) Pengguna akhir atasan

Pengguna akhir atasan akan memberikan pertanyaan secara langsung memggunakan bahasa pertanyaan. Mereka menggunakan data untuk membantu membuat keputusan.

iii) Pengaturcara dan juru analisis sistem

Merekabentuk pangkalan data secara logikal dan fizikal. Menulis aturcara aplikasi untuk pengguna akhir dengan menggunakan bahasa DBMS atau aturcara COBOL atau C++.

iv) Pentadbir

Bertanggungjawab di atas perancangan, rekabentuk, ciptaan, penyenggaraan dan kawalan pangkalan data untuk memenuhi kehendak pengguna.

8.2 Perbandingan Antara Sistem Pangkalan Data Dengan Sistem Fail

Sebelum membincangkan perbandingan antara sistem pangkalan data dengan sistem fail, eloklah kita lihat konsep fail biasa terlebih dahulu.

Sistem Pangkalan Data

i) Data dapat dikongsi oleh beberapa pengguna serentak.

ii) Dalam DBMS. terdapat perisian yang mengawal keserentakan untuk membolehkan proses kemaskini data oleh ramai pengguna

i) Dengan sistem pangkalan data, DBMS dapat mengawal keselamatan data dari digunakan oleh pengguna yang tidak sah.

ii) Melalui sistem ini, data dapat disepadukan dan, memberi kawalan berpusat keatas piawaian.

iii) Selain itu, DBMS memudahkan kemasukan data yang baru dan penyuntingan.

Sistem Fail

i) Data hanya dapat di gunakan oleh seorang pengguna pada satu-satu masa

ii) Fail yang dikemaskini mungkin mengandungi data yangbertentangan dengan data yang sebenar disebabkan pengemaskinian tidak dilakukan oleh pengguna akhir

iii) Data tidak dapat dikawal oleh pengguna yang tidak sah kerana tiada kawalan keselamatan yang dilakukan.

iv) Membazirkan ruang sekiranya terdapat data yang berulang

Kebaikan dan Keburukan Pangkalan Data

Kebaikan

• Mengurangkan data lewah

• Mengurangkan ralat pengemaskinian

• Meningkatkan capaian data kepada pengguna

• Meningkatkan keselamatan data

• Mengurangkan kos kemasukan data, kos storan dan kos dapat semula

• Mengalakkan perkembangan aturcara penggunaan yang baru.

Keburukan

• Sistem pangkalan data adalah rumit, susah dan mengambil masa yang lama untuk direkabentuk

• Kos permulaan perkakasan dan perisian yang banyak

• Kerosakan kepada pangkalan data boleh melibatkan semua aturcara

• Kos penukaran yang tinggi daripada sistem berasaskan fail kepada sistem pangkalan data

• Latihan awal diperlukan untuk semua pengaturcara dan pengguna

8.5 Bahasa Pangkalan Data

Sistem Pengurusan pangkalan data menyediakan beberapa bahasa pangkalan data untuk pengguna:-

i) Bahasa Definisi Data (DDL)

ii) Bahasa Manipulasi Data (DML)

iii) Bahasa Pertanyaan

iv) Bahasa Hos

Bahasa Definisi Data ( DDL)

Bertujuan membina struktur pangkalan data iaitu skema luaran, skema konseptual dan skema dalaman. Ia menukar data yang dijana secara aplikasi dan paras konseptual (pandangan pengatur cara) kepada paras fizikal (storan data).

Bahasa Manipulasi Data (DML)

Membolehkan proses manipulasi keatas data seperti rnencapai/ memasukkan/ menghapuskan/ modifikasi data.

Terdapat 2 jenis bahasa:

i. DML paras tinggi

Pernyataan bahasa ini dimasukan kedalam bahasa aturcara atau boleh berinteraksi terus dari terminal.

ii. DML paras rendah

Pernyataan bahasa ini mesti dimasukkan kedalam bahasa aturcara

Bahasa Pertanyaan

Bahasa ini subset (ahli) kepada DML yang khas untuk capaian data sahaja. Ianya dikelaskan sebagai bahasa tidak bertatacara. Contohnya:- Pengguna memberitahu data/tugas yang diperlukan tanpa menentukan bagaimana ia perlu disempurnakan.

Bahasa hos

Bahasa ini membolehkan aturcara – aturcara yang ditulis dalam bahasa aturcara paras tinggi seperti COBOL, FORTRAN dan C bagi mengolah dan mencapai data.

8.6 Sistem Pengurusan Pangkalan Data (DBMS)

Sistem Pengurusan Pangkalan Data (DBMS) merupakan sekumpulan aturcara atau satu sistem perisian yang membolehkan pengguna mencipta dan menyelenggarakan pangkalan data seperti mendefinisi, membina, dan memanipulasikan data dalam satu pangkalan data.

Mendefinisi pangkalan data ialah menentukan dan menerangkan jenis data yang hendak disimpan di dalam pangkalan data.

Membina pangkalan data ialah proses penyimpanan data ke atas media storan yang dikawal oleh DBMS.

Memanipulasi pangkalan data terdiri dari fungsi-fungsi seperti menyoal pangkalan data mengenai data tertentu, kemaskini pangkalan data mengenai data tertentu, kemaskini pangkalan data dan menghasilkan laporan (report) dari data tersebut.

Perisian merupakan komponen yang penting dalam sistem pangkalan data. Antara pakej yang terdapat di pasaran ialah:

i) SQL Server, IMS, Oracle, Ingres untuk kerangka utama dan minikomputer

ii) DBASE IV, SQL, Access, R- Base dan Paradox untuk Mikrokomputer

Media storan komputer terbahagi kepada dua kategori

i) Storan Utama (Storan Primer)

Terdiri daripada media storan yang dioperasikan terus oleh CPU (Unit Pemprosesan Pusat) seperti memori utama komputer dan memori kecil. Storan utama cepat mencapai data tetapi dengan ruangan storan yang terhad.

ii) Storan Kedua ( Storan Sekunder)

Terdiri dari peranti storan seperti cakera magnet. Storan ini lambat mencapai data dan tidak boleh diproses terus oleh CPU. Data perlu disalin dahu1u ke dalam storan utama untuk diproses.

Terdapat 2 operasi keatas fail iaitu:

i) Mencapai data

Data dalam fail tidak berubah. Operasi ini hanya mencari rekod dan nilai medan untuk disemak dan diproseskan.

ii) Mengemaskini data

Operasi ini menukarkan kandungan dalam fail melalui kaedah menyelitkan data baru, menghapuskan rekod dan mengolah nilai medan

8.7 Skima dan Kejadian

Skima pangkalan data merupakan penerangan satu pangkalan data yang ditetapkan semasa merekabentuk pangkalan data. Rajah 8.12 menunjukkan contoh rajah skima pangkalan data. Maklumat atau data yang terkandung di dalam pangkalan data tersebut pada satu waktu tertentu dipanggil kejadian.

PELAJAR

NAMA

NO_PEND

KELAS

UNIT

KURSUS

NAMAKURSUS

KODKURSUS

JAMKREDIT

BAHAGIAN

MATAPELAJARAN

NAMA M/PEL

KOD M/PEL

TAHUN

SEMESTER

PENSYARAH

GRED